Διαχείριση ΔΕΠ/Υ
Θα αναφερθούμε στις "βιολογικές παρεμβάσεις", που στοχεύουν κατευθείαν στην ομαλή λειτουργία του εγκεφάλου και που δεν είναι καθόλου "συμπληρωματικές" ή μικρής σημασίας. Η αντιμετώπιση της ΔΕΠ/Υ είναι Ψυχολογική, Βιολογική και Κοινωνική. Βελτιώνουμε τον εγκέφαλό μας (Βιολογική), τους τρόπους με τους οποίους νιώθουμε/σκεπτόμαστε (Ψυχολογική) και τις αλληλεπιδράσεις μας με τους άλλους (Κοινωνική)
Σήμερα θα αναλύσουμε τις βιολογικές παρεμβάσεις. Τι μπορούμε να κάνουμε για την ΔΕΠ/Υ σε βιολογικό επίπεδο ?
I. Περιορίστε οποιαδήποτε τοξική ουσία για τον εγκέφαλό σας. (Για παράδειγμα η μαριχουάνα προκαλεί συμπτώματα παρόμοια με τον «απρόσεκτο τύπο» ΔΕΠ. Η καφεΐνη και η νικοτίνη έχουν φανεί σε μελέτες να μειώνουν την συνολική ροή αίματος στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα να χειροτερεύουν τα συμπτώματα της ΔΕΠ μέσα στο χρόνο. Κατά την έρευνα του D. Amen η νικοτίνη και η καφεΐνη μειώνουν την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων και των συμπληρωμάτων και αυξάνουν τις παρενέργειες από την λήψη των φαρμάκων.
“Μα νιώθω τόσο συγκεντρωμένος μετά από ένα café” λένε πολλοί. Νιώθετε πιο συγκεντρωμένοι με την καφεΐνη, βραχυχρόνια. Λειτουργεί παρόμοια με το Ritalin και το Aderall. Δυστυχώς όμως η καφεΐνη μειώνει την ροή του αίματος στον εγκέφαλο και με τον καιρό κάνει τα συμπτώματα της ΔΕΠ/Υ χειρότερα.
II. «Προστατέψτε το κεφάλι σας» Τα ατυχήματα στο κεφάλι έχουν σοβαρή πιθανότητα να δημιουργήσουν διάσπαση προσοχής. Ζώνη στην οδήγηση, προσοχή στα Αθλήματα και τις «extreme» δραστηριότητες.
III. Διατροφικές Παρεμβάσεις: Γράφει ο D. Amen δεν προτείνουμε την διατροφή σαν μια «μικρή παρέμβαση» Όπως υποστηρίζει ο δημιουργός του “The Zone” Barry Sears «η τροφή είναι ένα δυνατό φάρμακο, μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε για να βελτιώσετε την διάθεση και τις γνωστικές λειτουργίες σας ή μπορείτε, χωρίς να το καταλαβαίνετε να κάνετε τα πράγματα χειρότερα» Όλοι οι τύποι της ΔΕΠ/Υ (εκτός από τον υπερσυγκεντρωμένο τύπο 3, κατά την κατηγοριοποίηση του D. Amen) λειτουργούν καλύτερα με μια δίαιτα ψηλή σε πρωτεΐνη και χαμηλή σε υδατάνθρακες. (ακριβώς αντίθετη δηλαδή από αυτή που οι περισσότεροι έχουν συνηθίσει να ακολουθούν)
IV. Έντονη αερόβια άσκηση. Όλοι οι τύποι της ΔΕΠ/Υ ωφελούνται. Η άσκηση αυξάνει την ροή αίματος στον εγκέφαλο, αυξάνει την διαθέσιμη τον εγκέφαλο σερετονίνη που έχει την τάση να μειώνει την υπερκινητικότητα. Ο ψυχίατρος D. Amen προτείνει άσκηση στους πελάτες του το λιγότερο για 30 με 45 λεπτά, το λιγότερο 5 φορές την εβδομάδα. Το γρήγορο περπάτημα είναι αρκετό. Οποιαδήποτε άσκηση και αν διαλέξετε είναι αρκετή αρκεί να έχει ένταση ώστε να ανεβάζει τους παλμούς.
V. Αποφύγετε παρατεταμένη έκθεση σε Video/Computer παιχνίδια. Στους πελάτες του ο γιατρός προτείνει το πολύ 30 – 45 λεπτά την ημέρα. Τα παιχνίδια αυτά είναι πολύ περισσότερο από «μη βοηθητικά», «προκαλούν κατά την εκτίμησή μου ζημιά στα πολύ ευαίσθητα ΔΕΠ/Υ μυαλά». Κατά τα προηγούμενα χρόνια δύο από τους πελάτες μου είχαν Επιληπτικές Κρίσεις, πελάτες που δεν είχαν στο παρελθόν ποτέ τέτοιες κρίσεις. Είναι ένα φαινόμενο που ονομάζεται «φωτοφοβική κρίση», που παρουσιάστηκε στην Ιαπωνία σε 730 παιδιά, καθώς έπαιζαν “Pokémon” σε Nintendo. Ένας άλλος πελάτης του Dr. Amen γίνεται επιθετικός έπειτα από τα παιχνίδια. «Μπορεί αυτές οι περιπτώσεις να είναι ακραίες αλλά δεν βλέπω τι καλό μπορούν να προσφέρουν αυτά τα παιχνίδια, και πιστεύω ότι έχουν την δυνατότητα να προκαλέσουν ζημιά» . Η καλύτερη συμβουλή να περιοριστεί η έκθεση.
VI. Φαρμακευτική Αγωγή. Είναι ένα συναισθηματικά φορτισμένο θέμα για πολλούς. Υπάρχουν αρκετά αντικρουόμενα στοιχεία για το θέμα. Έχοντας κάνει απεικονίσεις στον εγκέφαλο για δέκα χρόνια σε συνδυασμό με την άσκηση της ψυχιατρικής για 20 χρόνια, δεν έχω καμία αμφιβολία ότι τα φάρμακα μπορούν να φανούν πολύ χρήσιμα για πολλούς ασθενείς. Στην πραγματικότητα να μην δοθούν φάρμακα σε μερικούς είναι αμέλημα. Η φαρμακευτική αγωγή είναι η περισσότερο μελετημένη και πιο αποτελεσματική μέθοδος για την αντιμετώπιση της ΔΕΠ/Υ. Ωστόσο η φαρμακευτική αγωγή μόνη της είναι γενικά κακή θεραπεία. Δυστυχώς πολλοί άνθρωποι λαμβάνουν απλά φαρμακευτική αγωγή, χωρίς καμία από την βοήθεια που χρειάζονται για τα ψυχολογικές και κοινωνικές προεκτάσεις της ΔΕΠ/Υ. Ο Amen προτείνει συγκεκριμένη φαρμακευτική προσέγγιση για κάθε τύπο της ΔΕΠ/Υ.
VII. Διατροφικά Συμπληρώματα. Ακόμα περισσότερο αμφιλεγόμενα και από τα φάρμακα. Υπάρχει λιγότερη έρευνα σχετικά με την χρήση τους για την Διάσπαση Προσοχής. Όταν χρησιμοποιούνται με τον σωστό τρόπο μπορούν να φανούν χρήσιμα. Χρειάζεται προσοχή στο ποια λαμβάνει κανείς. Κάνοντας μια απλή αναφορά εδώ να πούμε πως ο Amen προτείνει για όλους τους τύπους της ΔΕΠ/Υ μια πολυβιταμίνη με μεταλλικά στοιχεία που εξασφαλίζει το 100% των ημερήσιων αναγκών μας σε αυτές. Το 1998 σε έρευνα με 12 και 13χρονα παιδιά (για το βρετανικό περιοδικό Lancet) 90 παιδιά χωρίστηκαν σε 3 γκρουπς, το ένα γκρουπ δεν πήρε τίποτα, το ένα πήρε placebo χάπι και το τελευταίο την πολυβιταμίνη με τα μεταλλικά στοιχεία. Το γκρουπ που έλαβε την πολυβιταμίνη είχε σημαντική βελτίωση στην μη λεκτική ευφυΐα (non verbal intelligence), ενώ τα άλλα δύο δεν έδειξαν καθόλου σημάδια βελτίωσης. Τα κλινικά ελλείμματά τους σε βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία μπορεί να συνεισέφεραν στο να έχουν οι μαθητές απόδοση, χαμηλότερη από τις δυνατότητές τους. Αναλόγως με κάθε τύπο ο ψυχίατρος προτείνει τα αντίστοιχα επιπρόσθετα συμπληρώματα π.χ. για τους τύπους 1 και 2, προτείνει τα αμινοξέα L-tyrosine σε δόσεις 500 – 1500 mg 2-3 φορές την μέρα. (Για τον «τύπο 3», υπερσυγκεντρωμένο δεν βοηθά από μόνη της, η λήψη αλλά σε συνδυασμό με το Saint John’s wort)
Συμπληρώματα που αναφέρονται επίσης ότι βοηθούν, για τον «τύπο 4»:
Το Ginkgo biloba είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό, που είναι περισσότερο γνωστό για την ιδιότητά του να βελτιώνει την κυκλοφορία. Σε μια σειρά από μελέτες σε μεγάλα πανεπιστήμια το τζίνγκο έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει την ενέργεια, την συγκέντρωση, την εστίαση και την μνήμη. Έχει αναφερθεί ότι βελτιώνει την κυκλοφορία στον εγκέφαλο και μειώνει ή απομακρύνει την έκταση στα συμπτώματα Alzheimer. O ψυχίατρος συστήνει δόσεις 60 – 120 mg δύο φορές την μέρα.
Η βιταμίνη Ε είναι ένα αντιοξειδωτικό που έχει αποδειχθεί να είναι χρήσιμο για πολλά πράγματα, συμπεριλαμβανομένου προβλημάτων μνήμης και προβλημάτων μυϊκής κίνησης. Δόσεις 400-600 ΙU, δύο φορές την ημέρα.
Το ibuprofen είναι ένα αντιφλεγμονώδες φάρμακο για τον πόνο. Έχει αποδειχθεί σε μελέτες να μειώνει την πρόοδο της ασθένειας του Alzheimer και να βελτιώνει την μνήμη. Πιθανώς να λειτουργεί με την μείωση φλεγμονής στον εγκέφαλο και την βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος. Δόσεις 200mg, δύο φορές την ημέρα συνήθως συστήνονται. Μην το λάβετε αν έχετε πρόβλημα με το Γαστρεντερικό σύστημα.
Για τον «τύπο 5»: SAMe, DL-phenylalanine (DLPA), L- Tyrosine.
Ω3: Πολλές μελέτες, σε διάφορες χώρες έχουν δείξει πως χαμηλή κατανάλωση Ω3 λιπαρών οξέων σχετίζεται με αυξημένα επίπεδα κατάθλιψης. Καθαρά τα Ω3 βοηθούν την καλή υγεία του εγκεφάλου. Για να αυξήσετε τα επίπεδα των Ω3 στο σώμα σας: περιορίστε την κατανάλωση μαργαρίνης, και επεξεργασμένων τροφών (για να βελτιώσετε την αναλογία καλών και κακών λιπαρών οξέων) Αυξήστε την κατανάλωση τόνου και άλλων ψαριών κρύου νερού όπως ο σολομός, το σκουμπρί, η ρέγγα, και κάποια είδη βακαλάου. Λάβετε ένα κουταλάκι την ημέρα flaxseed Oil.
VIII. Neurofeedback: Ανάλογα με τον τύπο της ΔΕΠ/Υ ο D. Amen προτείνει neurofeedback σε διαφορετικά σημεία του εγκεφάλου.
Υπάρχουν τα εξής πρότυπα brainwave :
1) Delta κύματα (1-4 κύκλοι το δευτερόλεπτο), πολύ αργά, παρατηρούνται στον ύπνο
2) Theta κύματα (5-7 κύκλοι το δευτερόλεπτο), αργά brainwave κύματα που τα συναντάμε κατά την διάρκεια της ονειροπόλησης
3) Αlpha κύματα (8-12 κύκλοι το δευτερόλεπτο), τους συναντάμε κατά την διάρκεια της χαλαρωτικής κατάστασης του ατόμου.
4) SMR (sensorimotor rhythm) waves, (12-15 κύκλοι το δευτερόλεπτο) κατά την διάρκεια της συγκεντρωμένης χαλάρωσης.
5) Βeta κύματα (13-24 κύκλοι το δευτερόλεπτο), γρήγοροι brainwave τους συναντάμε κατά την διάρκεια της συγκέντρωσης ή καταστάσεις που το μυαλό εργάζεται.
Το σημαντικό εύρημα για τα παιδιά με ΔΕΠ σύμφωνα με μελέτη του Δρ. Lubar είναι η αδυναμία τους να διατηρήσουν για παρατεταμένο διάστημα την beta συγκέντρωση. Βρήκε επίσης πως έχουν αυξημένα Theta ονειροπόλησης κύματα.
IX. Στρατηγικές για τον Ύπνο.
I. Περιορίστε οποιαδήποτε τοξική ουσία για τον εγκέφαλό σας. (Για παράδειγμα η μαριχουάνα προκαλεί συμπτώματα παρόμοια με τον «απρόσεκτο τύπο» ΔΕΠ. Η καφεΐνη και η νικοτίνη έχουν φανεί σε μελέτες να μειώνουν την συνολική ροή αίματος στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα να χειροτερεύουν τα συμπτώματα της ΔΕΠ μέσα στο χρόνο. Κατά την έρευνα του D. Amen η νικοτίνη και η καφεΐνη μειώνουν την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων και των συμπληρωμάτων και αυξάνουν τις παρενέργειες από την λήψη των φαρμάκων.
“Μα νιώθω τόσο συγκεντρωμένος μετά από ένα café” λένε πολλοί. Νιώθετε πιο συγκεντρωμένοι με την καφεΐνη, βραχυχρόνια. Λειτουργεί παρόμοια με το Ritalin και το Aderall. Δυστυχώς όμως η καφεΐνη μειώνει την ροή του αίματος στον εγκέφαλο και με τον καιρό κάνει τα συμπτώματα της ΔΕΠ/Υ χειρότερα.
II. «Προστατέψτε το κεφάλι σας» Τα ατυχήματα στο κεφάλι έχουν σοβαρή πιθανότητα να δημιουργήσουν διάσπαση προσοχής. Ζώνη στην οδήγηση, προσοχή στα Αθλήματα και τις «extreme» δραστηριότητες.
III. Διατροφικές Παρεμβάσεις: Γράφει ο D. Amen δεν προτείνουμε την διατροφή σαν μια «μικρή παρέμβαση» Όπως υποστηρίζει ο δημιουργός του “The Zone” Barry Sears «η τροφή είναι ένα δυνατό φάρμακο, μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε για να βελτιώσετε την διάθεση και τις γνωστικές λειτουργίες σας ή μπορείτε, χωρίς να το καταλαβαίνετε να κάνετε τα πράγματα χειρότερα» Όλοι οι τύποι της ΔΕΠ/Υ (εκτός από τον υπερσυγκεντρωμένο τύπο 3, κατά την κατηγοριοποίηση του D. Amen) λειτουργούν καλύτερα με μια δίαιτα ψηλή σε πρωτεΐνη και χαμηλή σε υδατάνθρακες. (ακριβώς αντίθετη δηλαδή από αυτή που οι περισσότεροι έχουν συνηθίσει να ακολουθούν)
IV. Έντονη αερόβια άσκηση. Όλοι οι τύποι της ΔΕΠ/Υ ωφελούνται. Η άσκηση αυξάνει την ροή αίματος στον εγκέφαλο, αυξάνει την διαθέσιμη τον εγκέφαλο σερετονίνη που έχει την τάση να μειώνει την υπερκινητικότητα. Ο ψυχίατρος D. Amen προτείνει άσκηση στους πελάτες του το λιγότερο για 30 με 45 λεπτά, το λιγότερο 5 φορές την εβδομάδα. Το γρήγορο περπάτημα είναι αρκετό. Οποιαδήποτε άσκηση και αν διαλέξετε είναι αρκετή αρκεί να έχει ένταση ώστε να ανεβάζει τους παλμούς.
V. Αποφύγετε παρατεταμένη έκθεση σε Video/Computer παιχνίδια. Στους πελάτες του ο γιατρός προτείνει το πολύ 30 – 45 λεπτά την ημέρα. Τα παιχνίδια αυτά είναι πολύ περισσότερο από «μη βοηθητικά», «προκαλούν κατά την εκτίμησή μου ζημιά στα πολύ ευαίσθητα ΔΕΠ/Υ μυαλά». Κατά τα προηγούμενα χρόνια δύο από τους πελάτες μου είχαν Επιληπτικές Κρίσεις, πελάτες που δεν είχαν στο παρελθόν ποτέ τέτοιες κρίσεις. Είναι ένα φαινόμενο που ονομάζεται «φωτοφοβική κρίση», που παρουσιάστηκε στην Ιαπωνία σε 730 παιδιά, καθώς έπαιζαν “Pokémon” σε Nintendo. Ένας άλλος πελάτης του Dr. Amen γίνεται επιθετικός έπειτα από τα παιχνίδια. «Μπορεί αυτές οι περιπτώσεις να είναι ακραίες αλλά δεν βλέπω τι καλό μπορούν να προσφέρουν αυτά τα παιχνίδια, και πιστεύω ότι έχουν την δυνατότητα να προκαλέσουν ζημιά» . Η καλύτερη συμβουλή να περιοριστεί η έκθεση.
VI. Φαρμακευτική Αγωγή. Είναι ένα συναισθηματικά φορτισμένο θέμα για πολλούς. Υπάρχουν αρκετά αντικρουόμενα στοιχεία για το θέμα. Έχοντας κάνει απεικονίσεις στον εγκέφαλο για δέκα χρόνια σε συνδυασμό με την άσκηση της ψυχιατρικής για 20 χρόνια, δεν έχω καμία αμφιβολία ότι τα φάρμακα μπορούν να φανούν πολύ χρήσιμα για πολλούς ασθενείς. Στην πραγματικότητα να μην δοθούν φάρμακα σε μερικούς είναι αμέλημα. Η φαρμακευτική αγωγή είναι η περισσότερο μελετημένη και πιο αποτελεσματική μέθοδος για την αντιμετώπιση της ΔΕΠ/Υ. Ωστόσο η φαρμακευτική αγωγή μόνη της είναι γενικά κακή θεραπεία. Δυστυχώς πολλοί άνθρωποι λαμβάνουν απλά φαρμακευτική αγωγή, χωρίς καμία από την βοήθεια που χρειάζονται για τα ψυχολογικές και κοινωνικές προεκτάσεις της ΔΕΠ/Υ. Ο Amen προτείνει συγκεκριμένη φαρμακευτική προσέγγιση για κάθε τύπο της ΔΕΠ/Υ.
VII. Διατροφικά Συμπληρώματα. Ακόμα περισσότερο αμφιλεγόμενα και από τα φάρμακα. Υπάρχει λιγότερη έρευνα σχετικά με την χρήση τους για την Διάσπαση Προσοχής. Όταν χρησιμοποιούνται με τον σωστό τρόπο μπορούν να φανούν χρήσιμα. Χρειάζεται προσοχή στο ποια λαμβάνει κανείς. Κάνοντας μια απλή αναφορά εδώ να πούμε πως ο Amen προτείνει για όλους τους τύπους της ΔΕΠ/Υ μια πολυβιταμίνη με μεταλλικά στοιχεία που εξασφαλίζει το 100% των ημερήσιων αναγκών μας σε αυτές. Το 1998 σε έρευνα με 12 και 13χρονα παιδιά (για το βρετανικό περιοδικό Lancet) 90 παιδιά χωρίστηκαν σε 3 γκρουπς, το ένα γκρουπ δεν πήρε τίποτα, το ένα πήρε placebo χάπι και το τελευταίο την πολυβιταμίνη με τα μεταλλικά στοιχεία. Το γκρουπ που έλαβε την πολυβιταμίνη είχε σημαντική βελτίωση στην μη λεκτική ευφυΐα (non verbal intelligence), ενώ τα άλλα δύο δεν έδειξαν καθόλου σημάδια βελτίωσης. Τα κλινικά ελλείμματά τους σε βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία μπορεί να συνεισέφεραν στο να έχουν οι μαθητές απόδοση, χαμηλότερη από τις δυνατότητές τους. Αναλόγως με κάθε τύπο ο ψυχίατρος προτείνει τα αντίστοιχα επιπρόσθετα συμπληρώματα π.χ. για τους τύπους 1 και 2, προτείνει τα αμινοξέα L-tyrosine σε δόσεις 500 – 1500 mg 2-3 φορές την μέρα. (Για τον «τύπο 3», υπερσυγκεντρωμένο δεν βοηθά από μόνη της, η λήψη αλλά σε συνδυασμό με το Saint John’s wort)
Συμπληρώματα που αναφέρονται επίσης ότι βοηθούν, για τον «τύπο 4»:
Το Ginkgo biloba είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό, που είναι περισσότερο γνωστό για την ιδιότητά του να βελτιώνει την κυκλοφορία. Σε μια σειρά από μελέτες σε μεγάλα πανεπιστήμια το τζίνγκο έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει την ενέργεια, την συγκέντρωση, την εστίαση και την μνήμη. Έχει αναφερθεί ότι βελτιώνει την κυκλοφορία στον εγκέφαλο και μειώνει ή απομακρύνει την έκταση στα συμπτώματα Alzheimer. O ψυχίατρος συστήνει δόσεις 60 – 120 mg δύο φορές την μέρα.
Η βιταμίνη Ε είναι ένα αντιοξειδωτικό που έχει αποδειχθεί να είναι χρήσιμο για πολλά πράγματα, συμπεριλαμβανομένου προβλημάτων μνήμης και προβλημάτων μυϊκής κίνησης. Δόσεις 400-600 ΙU, δύο φορές την ημέρα.
Το ibuprofen είναι ένα αντιφλεγμονώδες φάρμακο για τον πόνο. Έχει αποδειχθεί σε μελέτες να μειώνει την πρόοδο της ασθένειας του Alzheimer και να βελτιώνει την μνήμη. Πιθανώς να λειτουργεί με την μείωση φλεγμονής στον εγκέφαλο και την βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος. Δόσεις 200mg, δύο φορές την ημέρα συνήθως συστήνονται. Μην το λάβετε αν έχετε πρόβλημα με το Γαστρεντερικό σύστημα.
Για τον «τύπο 5»: SAMe, DL-phenylalanine (DLPA), L- Tyrosine.
Ω3: Πολλές μελέτες, σε διάφορες χώρες έχουν δείξει πως χαμηλή κατανάλωση Ω3 λιπαρών οξέων σχετίζεται με αυξημένα επίπεδα κατάθλιψης. Καθαρά τα Ω3 βοηθούν την καλή υγεία του εγκεφάλου. Για να αυξήσετε τα επίπεδα των Ω3 στο σώμα σας: περιορίστε την κατανάλωση μαργαρίνης, και επεξεργασμένων τροφών (για να βελτιώσετε την αναλογία καλών και κακών λιπαρών οξέων) Αυξήστε την κατανάλωση τόνου και άλλων ψαριών κρύου νερού όπως ο σολομός, το σκουμπρί, η ρέγγα, και κάποια είδη βακαλάου. Λάβετε ένα κουταλάκι την ημέρα flaxseed Oil.
VIII. Neurofeedback: Ανάλογα με τον τύπο της ΔΕΠ/Υ ο D. Amen προτείνει neurofeedback σε διαφορετικά σημεία του εγκεφάλου.
Υπάρχουν τα εξής πρότυπα brainwave :
1) Delta κύματα (1-4 κύκλοι το δευτερόλεπτο), πολύ αργά, παρατηρούνται στον ύπνο
2) Theta κύματα (5-7 κύκλοι το δευτερόλεπτο), αργά brainwave κύματα που τα συναντάμε κατά την διάρκεια της ονειροπόλησης
3) Αlpha κύματα (8-12 κύκλοι το δευτερόλεπτο), τους συναντάμε κατά την διάρκεια της χαλαρωτικής κατάστασης του ατόμου.
4) SMR (sensorimotor rhythm) waves, (12-15 κύκλοι το δευτερόλεπτο) κατά την διάρκεια της συγκεντρωμένης χαλάρωσης.
5) Βeta κύματα (13-24 κύκλοι το δευτερόλεπτο), γρήγοροι brainwave τους συναντάμε κατά την διάρκεια της συγκέντρωσης ή καταστάσεις που το μυαλό εργάζεται.
Το σημαντικό εύρημα για τα παιδιά με ΔΕΠ σύμφωνα με μελέτη του Δρ. Lubar είναι η αδυναμία τους να διατηρήσουν για παρατεταμένο διάστημα την beta συγκέντρωση. Βρήκε επίσης πως έχουν αυξημένα Theta ονειροπόλησης κύματα.
IX. Στρατηγικές για τον Ύπνο.
Σχόλια